Tam adıyla Otizm Spektrum Bozukluğu, bu metinde kullanım kolaylığı için otizm terimini kullanacağız. Bugün, otizme neyin neden olduğu bilinmemekle birlikte genetik temelli olduğuna dair bir ilişki kurulmuştur. Ancak hangi gen ya da genlerin sorumlu olduğu henüz bilinmemektedir Otizm, doğuştan gelen ya da yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan karmaşık bir nöro-gelişimsel farklılıktır. Otizmin ailenin çocuk yetiştirme tarzıyla ya da ailenin ekonomik koşullarıyla hiçbir ilişkisi yoktur; bu nedenle otizm hemen hemen her toplumda, farklı coğrafyalarda, ırkta ve ailede rastlanmaktadır.
Otizm belirtileri nelerdir?
Sosyal etkileşimde yetersizlik ( göz teması kuramama, yaşıtlarıyla ilgilenmeme ve oyun oynamama, normal mimik ve duygusal ifadeleri göstermeme, etkileşim başlatma ve sürdürmede zorluk)
İletişim bozukluğu (konuşamama, aynı kelimenin sürekli tekrarı (ekolali), konuşan çocuklarla iletişim kurmaya çalışmama)
Hayali veya sembolik oyunlar oynamama (hayali oyunlar kurmama, tekrarlayan basit aktiviteler, sürekli aynı rutin hareketleri tekrar etmek, bir nesnenin bir parçasına aşırı takıntılı olmak, duygusal olarak uyarılamama veya aşırı tepki)
Ayrıca otizmli çocuklar aşağıda sıraladığımız belirtilerin çoğunu gösterirler.
Göz teması ya yoktur yada kısıtlıdır.
Adı ile seslenince tepki vermezler
Aşırı hareketli veya hareketsiz olabilirler.
Çevreleri ile ilgilenmezler
Sarılma ve öpme gibi fiziksel temastan hoşlanmazlar.
Konuşmada gecikme vardır.
İnsanlarla iletişim yerine cansız varlıklarla ilgilenirler.
Topluluk içinde yaşıtları ile diyalog kurmazlar, oyunlara katılmazlar, kendilerini izole ederler.
Konuşmayı öğrenseler bile hep aynı kelimeyi tekrar ederler.
Konuşmayı iletişim aracı olarak kullanmazlar
Uygun olmayan cümleler kurar kalıp gibi konuşurlar.
Konuşma şekilleri ve ses tonları tekdüzedir.
İlgisiz şekilde her şeye gülebilir ve kıkırdayabilirler.
Bir cismin bir parçasına takıntı yapabilirler. ( örneğin sürekli arabanın tekerleği ile oynamak)
Bazı objelere aşırı bağlanabilirler.
Düzen takıntıları vardır. Rutinleri bozulduğunda hırçınlaşabilirler.
Tekrarlayan bir hareketi örneğin el çırpma, zıplama, kendi etrafında dönme, sürekli öne arkaya sallanma, kanat çırpma gibi yaparlar.
Normal çocuklar gibi hayal kurarak oyun oynamazlar, arabaları dizer sürekli tekerini çevirirler.
Sürekli aynı oyunları oynarlar.
Bazıları çok inatçı ve hırçın olabilir.
Sosyal ortama girdiklerinde aşırı korkup tepki verebilirler.
Sıklıkla yemek yeme bozukluğu gösterirler.
Kendilerine ve etrafındaki eşyalara zarar verebilirler.
Tehlikeye karşı duyarsızdırlar.
Acıya karşı duyarsızdırlar.
Yapılan espriyi veya imayı anlamazlar.
Normal öğrenme metotlarına duyarsızdırlar
Otizm tedavisi nasıl olur?
Otizmde erken tanı ve teşhis çok büyük önem taşımaktadır. Sonraki aşamda başlayan tedavi ile sosyal ve birysel yetenekleri geliştirilebilir. Bu tedavi ile davranışsal eğitim ve özel terapiler uygulanır. Ailenin uygunlanacak tedaviye uygun olması da önemlidir.
İlaçlar, depresyon, dikkat eksikliği-hiperaktivite, obsesif kompulsif bozukluk gibi otizmi tetikleten durumlarda kullanılabilir.
Otizm tedavisinde ebeveyn eğitimi de son derece önemlidir. Otizm konusunda aileleri destekleyen yasal sivil toplum kuruluşları (STK) vardır.
